Türkiye geçen nisan ayında zirai don felaketi yaşamıştı. Don birçok ilde etkili oldu. Türkiye genelinde nisan ayındaki kar yağışı ve soğuk havanın etkisiyle yaşanan zirai dondan başta kayısı olmak üzere üzüm, incir, elma, erik, kiraz, vişne, fındık, ceviz, badem, şeftali, Trabzon hurması gibi birçok ürün etkilendi. Kiraz fiyatları fırladı. Çitfçilerin uzun süredir zararlarının karşılanmasını bekliyordu. Zirai don nedeniyle ürünleri hasar gören çiftçilere destekleme ödemesi yapılmasına ilişkin karar hafta sonu Resmi Gazete’de yayınlandı. Ancak karar tepki çekti. Zirai don felaketinin ardından TBMM’de araştırma komisyonu kurulmuştu. Bu komisyonun üyesi, CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun, Meclis’teki önerilerinin, Cumhurbaşkanı kararına yansımadığına dikkat çekti.
3 ÜRÜN YOK
Trabzon hurması, incir ve Isparta Gülü’nün don kapsamına girmediğine işaret eden Aygun, “Tarım sigortasında don teminatı yaptıran cezalandırıldı. Cumhurbaşkanlığı kararından yararlanamıyorlar” dedi. “Dağ fare doğurdu” diyen Aygun, “TBMM Komisyonu olarak uyarılarımıza rağmen Trabzon hurması, incir ve Isparta gülü zirai don kapsamına girmedi. 65 ilde antep fıstığı, armut, ayva, badem, ceviz, elma, erik, fındık, kayısı, kiraz, limon, mandalina, portakal, şeftali-nektarin, üzüm, vişne için zirai don desteği verilecek. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı olmayan çiftçilere destek verilmeyecek. Zirai don sigortası yaptıran çiftçiler de cezalandırıldı. Onların zararlarını Sigorta Fonu karşılayacak. Cumhurbaşkanlığı kararından yararlandırılmayacaklar” dedi.
‘BORÇLAR ÖTELENMİYOR’
1 Şubat 2025 tarihinden 13 Nisan 2025 tarihine kadar ürünleri yüzde 20 ve üzeri oranda zirai dondan hasar gören, ÇKS kaydı olan çiftçilere girdi maliyetleri ve hasar gören alan/ hasar oranlarına göre ödeme yapılacağına işaret eden Aygun, “Bu ödeme, ürün türüne göre dekar başına 4 bin 200 lira ile 6 bin 500 lira arasında değişecek. Bu da girdi maliyetleri açısından çiftçiyi toprağa küstürür. Çiftçilerin tarım kredi ve bankalara olan borçları ise ötelenmiyor” diye konutu.
‘ÇİFTÇİYİ GÖZDEN ÇIKARDILAR’
Hafta sonu ayrıca tarımsal desteklemelere ilişkin karar da yayınlandı. Bu kararı da değerlendiren Aygun, AKP’nin 2026’da da çiftçiyi gözden çıkardığına işaret etti. Aygun, şunları kaydetti:
“Gıdada stratejik ürün olan buğdayda mazot, gübre, tohum desteği, 2024’ün gerisinde kaldı. 2025’te yüzde 31 düzeyindeki kayıp, 2026 yılında yüzde 34’e yakın. Çiftçiye kaybettiren bir tarım politikası ile karşı karşıyayız. AKP, yeni dönemde de ithalata bel bağladı.”
Aygun, buğdayda mazot, gübre, sertifikalı tohum, prim destekleri toplamının 2024 yılında bin 165 TL olduğunu, 2025’te 807 TL’ye indiğini, 2026’da ise bin 79 TL olacağını kaydetti. CHP’li Aygun, ayçiçeğinde 2024’te 696 TL olan toplam desteğin 2025 yılında 783 TL, 2026 yılında da bin 79 TL olacağına işaret etti. Çiftçinin buğdayda prim desteğinin geri gelmesini istediğine dikkat çeken Aygun, ayçiçeğinde de kuraklık ödemesi yapılmasını talep etti.
